NHỮNG CON ĐƯỜNG DẪN ĐẾN XƠ GAN TẠI VIỆT NAM

5 triệu người người dân đang mắc xơ gan, mỗi năm có tới 50.000 trường hợp mắc mới và 25.000 ca tử vong vì ung thư gan – Tổ chức Y tế thế giới cảnh báo: Việt Nam đang đứng trước thực trạng báo động đỏ chưa từng có trong lịch sử về số người mắc các căn bệnh này. Đáng nói hơn, những con đường dẫn đến xơ gan, ung thư gan đang ngày một gia tăng mà nhận thức người dân về vấn đề này vẫn còn hết sức mờ nhạt.

1. Muôn nẻo đường dẫn đến xơ gan

Gan là cơ quan lớn thứ 2 trong cơ thể, đóng một vai trò tối quan trọng trong quá trình chuyển hóa và thực hiện tới hơn 500 chức năng như dự trữ glycogen, tổng hợp protein, huyết tương, thải độc…Trong khi đó, xơ gan lại là tình trạng gan bị biến đổi cấu trúc, hình thành các mô sẹo bất thường làm tế bào gan bị hư tổn và suy giảm nhanh chóng.

Theo GS.TS. TTND Nguyễn Văn Mùi: “Khi gan bị xơ, những chức năng quan trọng của gan đối với cơ thể suy giảm, dẫn đến những biến chứng nặng nề: cổ trướng (báng bụng) do tích tụ nước trong ổ bụng; ói ra máu do vỡ giãn tĩnh mạch thực quản; nhiễm trùng; hôn mê gan; suy thận và nguy hiểm nhất là ung thư gan, tử vong”.

Xơ gan là hệ lụy của nhiều vấn đề bệnh lý với nhiều nguyên nhân khác nhau

Có nhiều con đường dẫn đến xơ gan, trong đó gồm các nguyên nhân chính sau:

Xơ gan do viêm gan virus: được xem là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến bệnh xơ gan, nhất là viêm gan virus B. Theo thống kê, nước ta có khoảng 20% người nhiễm  virus viêm gan (15-20 triệu người) thuộc nhóm cao nhất thế giới, song có đến 90% người bị viêm gan không biết mình mang bệnh. Điều này cũng là lý do góp phần khiến viêm gan virus dễ biến chứng thành xơ gan hơn.

Xơ gan do rượu: Đây là nguyên nhân gây xơ gan nhiều thứ hai tại nước ta. Luôn nằm trong top những quốc gia sử dụng rượu bia nhiều nhất thế giới, không quá bất ngờ khi thống kê năm 2018 cho thấy có khoảng 71,7% nam giới Việt Nam bị xơ gan do uống nhiều rượu bia.

Xơ gan do gan nhiễm mỡ: gan nhiễm mỡ là tình trạng mỡ tích tụ nhiều trong gan gây nên viêm gan và tạo thành các mô sẹo khiến gan bị xơ hóa. Thói quen sinh hoạt thiếu khoa học, lười vận động của người Việt chính là “thủ phạm” gây ra bệnh gan nhiễm mỡ, biến chứng xơ gan.

Xơ gan do ứ mật: mật bị ứ đọng do viêm, tắc đường mật ( cả đường mật trong gan và ngoài gan). Mật sẽ tác động làm ảnh hưởng, tổn thương tế bào gan dần dần dẫn đến xơ gan.

Xơ gan do nhiễm độc: Thực phẩm bẩn, môi trường ô nhiễm làm gia tăng nhanh chóng các ca xơ gan do nhiễm độc tại nước ta. Đó là các hóa chất (DDT, urethane, phosphor, tetraclorocarbon…) dùng trong thuốc trừ sâu, bảo quản thực phẩm  hay nhiễm độc từ thuốc ( isoniazid, rifamid, methotrexate, phenylbutazon…).

Xơ gan do sử dụng thực phẩm nấm mốc: Thực phẩm bị nấm mốc, đặc biệt là các thực phẩm khô như gạo, ngô, lạc, đậu tương, hạt dẻ... sẽ tự sản sinh ra độc tố vi nấm Aflatoxin. Dù chỉ với lượng nhỏ, Aflatoxin cũng có thể gây ngộ độc cấp tính cho cơ thể. Bên cạnh đó,  Aflatoxin còn là một trong những chất gây ung thư rất mạnh, đặc biệt là tác động đến gan, gây xơ gan và ung thư gan.

Ngoài ra còn một số nguyên nhân khác cũng gây nên bệnh xơ gan như: ký sinh trùng sán máng, sán lá gan, xơ gan do mạch máu hoặc xơ gan do xung huyết, xơ gan do lách to ( do sốt rét hoặc do lách to không rõ nguyên nhân)…

Điều đáng nói là, tất cả các nguyên nhân này đều đang tồn tại như một lẽ dĩ nhiên xung quanh cuộc sống của người Việt. Tất cả những vấn đề đó giải thích cho lý do vì sao, xơ gan, ung thư gan tại nước ta đang ở mức báo động đỏ và chưa có dấu hiệu thuyên giảm.

2. Ung thư gan – người giàu cũng khóc

Biến chứng đáng sợ nhất của xơ gan chính là ung thư gan. Ung thư gan (HCC) hay còn gọi là ung thư biểu mô tế bào gan, là căn bệnh có tỷ lệ tử vong cao. Nằm trong "vùng trũng" các tác nhân gây bệnh, Việt Nam năm 2018 có tới 25.335 ca mắc mới ung thư gan và 25.404 trường hợp tử vong. Đặc tính của ung thư gan là tiến triển âm thầm, khó nhận biết, giai đoạn đầu hầu như không có triệu chứng. Chỉ đến khi xuất hiện các dấu hiệu rõ ràng như: bụng chướng nước, mệt mỏi, vàng da, xuất huyết tiêu hóa... mới phát hiện thì bệnh đã ở giai đoạn muộn nên việc điều trị rất hạn chế, chỉ có thể cứu vãn phần nào để kéo dài sự sống.

Ung thư gan là "án tử" cho bệnh nhân khi việc điều trị gặp nhiều khó khăn

Hiện nay, để điều trị ung thư gan, người bệnh có thể chọn xạ trị, phá hủy khối u tại chỗ bằng sóng cao tần, phẫu thuật cắt phần gan mang khối u hoặc ghép gan. Trong đó, ghép gan là giải pháp “có hy vọng” cao nhất cho người ung thư gan. Gan của người bệnh sẽ được thay thế bằng gan của người khỏe mạnh.

Điều đáng nói là, chi phí cho một cuộc ghép gan lên tới 2,3 tỷ đồng – một con số “không tưởng” với phần lớn người dân Việt. Song thực tế đã cho thấy, ngay cả khi có đủ chi phí ghép gan, không phải ai cũng thành công với cuộc đại phẫu này.

Ông Samak Sundaravej - Thủ tướng thứ 25 của Thái Lan, ca sĩ nhạc rock nổi tiếng Trung Quốc Tạng Thiên Sóc, ông Lưu Hiểu Ba – một nhà hoạt động nhân quyền, trí thức Trung Quốc, đều là những người phải "bỏ mạng" vì ung thư gan dù chi phí không phải là vấn đề. Họ là những ví dụ cho thấy, với ung thư gan, “người giàu cũng khóc”. Nguyên nhân là bởi, tỉ lệ người ghép gan sống trên 1 năm chỉ đạt 85,3%---88,1% với nhiều tác dụng phụ mà người ghép gan phải đối mặt như: Tăng nhiễm trùng, phù mặt, tích nước, rối loạn chức năng thận….Đó là chưa kể, người ung thư gan không dễ tìm được nguồn tạng phù hợp và độ rủi ro từ mỗi ca phẫu thuật ghép gan.

3. Bí quyết nào giúp phòng chống xơ gan, ung thư gan hiệu quả

Theo PGS.TS Lê Trung Hải (Chủ tịch Hội gan mật Việt Nam): “Lỗ hổng lớn nhất dẫn đến tình trạng ung thư gan ở Việt Nam gia tăng nhanh và tỷ lệ tử vong cao là do người dân chưa ý thức được sự nguy hiểm của những nguyên nhân gây bệnh, chưa có ý thức tầm soát bệnh định kỳ. Do đó, nếu không có hành động kịp thời và toàn diện, tỷ lệ mắc xơ gan, ung thư gan còn tiếp tục gia tăng, tạo nên gánh nặng khổng lồ cho toàn xã hội.”

Để làm được điều đó, thay đổi nhận thức luôn là yếu tố then chốt. Cụ thể, mỗi người cần:

- Tiêm phòng viêm gan B đầy đủ cho bản thân và gia đình, đặc biệt là những người xung quanh bệnh nhân viêm gan B.

- Khám sức khỏe định kỳ 6 - 12 tháng. Nếu có vấn đề về gan như tăng men gan, gan nhiễm mỡ, viêm gan... phải chú ý điều trị triệt để.

Khám sức khỏe định kỳ cần phải trở thành thói quen của mỗi người để bảo vệ sức khỏe, tầm soát bệnh

- Hạn chế uống rượu bia, thực hiện chế độ sinh hoạt khoa học, điều độ

- Đối với những người bệnh bị viêm gan B, C cần được điều trị tích cực và theo dõi chặt chẽ.

- Không sử dụng chung những dụng cụ có thể gây trầy xước dính máu như bàn chải đánh răng, kim tiêm, kìm bấm móng tay, dụng cụ xăm.

- Tránh các hóa chất gây ung thư, không ăn gạo, ngũ cốc nhiễm nấm mốc aflatoxin.

- Duy trì trọng lượng hợp lý, tránh tăng cân…

Quan trọng hơn, đứng trước nhiều nguyên nhân dẫn đến xơ gan, ung thư gan, việc giải độc gan cần phải được chú trọng thực hiện hàng ngày bằng giải pháp vừa hiệu quả vừa an toàn và tiện lợi.

Cà gai leo trong dân gian từ lâu đã được biết đến với công dụng giải rượu, mát gan, thải độc cho gan vô cùng hiệu quả. Cho đến nay đã có 4 luận án tiến sĩ, 3 đề tài cấp nhà nước nghiên cứu về cà gai leo đều công nhận đây là dược liệu có tác hạ men gan, tăng cường chức năng gan, ngăn chặn xơ gan rõ rệt thông qua việc ức chế tạo thành các sợi collagen. Cà gai leo là dược liệu duy nhất đã được kiểm chứng có hiệu quả điều trị lâm sàng trên bệnh nhân viêm gan B mạn tính thể hoạt động, được bào chế thành thuốc Haina và được nghiên cứu lâm sàng trên bệnh nhân viêm gan tại các bệnh viện Quân y 103, bệnh viện Quân y 354 và bệnh viện trung ương quân đội 108 cho kết quả rất tốt.

Bổ gan Leader Win là sự kết hợp giữa những  dược liệu Cao cà gai leo, Cao Hạ diệp châu và Xạ đen thông qua công nghệ chiết xuất chuẩn hóa đã giữ nguyên được các hoạt chất quý giá. Trải qua nhiều nghiên cứu lâm sàng, sản phẩm đã được chứng minh công dụng toàn diện, an toàn, mạnh mẽ với lá gan.